গো ৰক্ষা নে মানুহ ৰক্ষা

ভাৰতবৰ্ষত ইংৰাজী শাসন প্ৰৱৰ্তন হোৱাৰ পিছত তেওঁলোকৰ নিষ্ঠুৰ শোষণত দেশৰ লোকৰ জীৱন দুৰ্বিষহ হৈ উঠিছিল৷ আনহাতে সমস্ত সামাজিক অশান্তি আৰু প্ৰজাৰ দুৰ্বিষহ অৱস্থাৰ সুযোগ লৈ তেওঁলোকে কৌশলেৰে পূৰ্বৱৰ্তী মুছলমান শাসকসকলকে ইয়াৰ বাবে প্ৰধান জগৰীয়া বুলি প্ৰচাৰ চলাইছিল৷ ইংৰাজ শাসকসকলৰ শাসনতন্ত্ৰৰ মূল কৌশলেই আছিল তেনেধৰণৰ যাতে স্থানীয় জাতি-জনগোষ্ঠী আৰু সম্প্ৰদায়বোৰৰ মাজত দীৰ্ঘদিন ধৰি থকা সৌহাৰ্দ্যপূৰ্ণ অৱস্থাৰ অৱনতি ঘটে আৰু তেওঁলোকৰ মাজত থকা শত্ৰুতাৰ প্ৰৱণতা বৃদ্ধি পায়৷ আন নালাগে অসমত বাংলা ভাষা প্ৰচলনক লৈ যি ধাৰণা এতিয়াও আমাৰ মাজত গজগজীয়া হৈ আছে সি ব্ৰিটিছৰ পৰিৱৰ্তে বঙালীসকলকহে আমাৰ শত্ৰু কৰি তুলিছিল আৰু এতিয়াও বহুতৰে মনৰ পৰা সেই বীজ নোহোৱা হোৱা নাই৷ একেদৰে ভাৰতবৰ্ষৰ সকলো দুৰ্ভাগ্য, দুৰ্ভিক্ষ আৰু হাহাকাৰৰ একমাত্ৰ কাৰণ হিচাপে মুছলমান প্ৰশাসকসকলক দায়ী কৰা আৰু তেওঁলোকৰ বিৰুদ্ধে ব্যাপক হিন্দু সমাজৰ মাজত এক ক্ষোভ আৰু বৈৰিতাৰ ভাব সৃষ্টি কৰাৰ বাবে তেওঁলোকে বিভিন্ন ধৰণৰ কৌশল চলাইছিল৷ কানিংহামৰ ‘হিষ্ট্ৰী অব শিখছ’, ডাফৰ ‘হিষ্ট্ৰী অব মাৰাঠাজ’ আদি গ্ৰন্থবোৰৰ মাজেৰে তেওঁলোকে এই প্ৰচাৰ তীব্ৰতৰ কৰিছিল৷ আনকি সমসাময়িক পত্ৰিকাবোৰতো এনেধৰণৰ লেখা-মেলা প্ৰকাশিত হৈছিল আৰু নতুন শাসন ব্যৱস্থাত ব্ৰিটিছৰ ক্ষমতাৰ ছত্ৰছায়াত থাকি নিজৰ জীৱন সমৃদ্ধ কৰা অনেক ভাৰতীয় লোকে এনেবোৰ প্ৰচাৰত আগভাগ লৈছিল৷ ৰমেশচন্দ্ৰ মজুমদাৰৰ বাংলাদেশৰ ইতিহাস (তৃতীয় খণ্ড)ত এনে উদাহৰণ স্পষ্ট কৰাৰ বাবে তেওঁ উদ্ধৃত কৰিছে ‘‘মুছলমানসকলৰ ৰাজত্বকালত প্ৰজাসকলে যি সমস্ত অত্যাচাৰ আৰু পীড়া সহ্য কৰিবলগীয়া হৈছিল, আজি সেই অত্যাচাৰৰ কথা শুনিলে হৃদয় কঁপি উঠে৷ চিৰাজদৌল্লাৰ ৰাজত্বকালৰ কথা মনত পৰিলে শৰীৰৰ শোণিত শুকাই যায়৷ সেই সম্বন্ধত ব্ৰিটিছ ৰাজ্যক ৰাম-ৰাজ্য বুলি ক’লেও অত্যুক্তি নহ’ব৷ অত্যাচাৰৰ কথা দূৰতে থাওক, এতিয়া কোনেও কাকো এটা উচ্চ-বাচ্য ক’বলৈ সমৰ্থ নহয়৷ প্ৰজাসকলে নিশঙ্কচিত্তে আৰু পৰম সুখেৰে ব্ৰিটিছ ৰাজ্যত কাম কৰিছে৷ এইবোৰ বিষয় পৰ্যালোচনা কৰি চালে প্ৰতীয়মান হয় যে ভাৰতবৰ্ষৰ সৌভাগ্য সূৰ্যসম উদয় হৈছে৷’’ বংগৰ কাকতত যিদৰে এনে মুছলমান বিৰোধী আৰু ব্ৰিটিছ শাসনপক্ষী প্ৰবন্ধ প্ৰকাশিত হৈছিল সেইদৰে আমাৰ ৰাজ্যতো ব্ৰিটিছ শাসনৰ প্ৰশংসা কৰি লিখা অনেক লেখা প্ৰকাশিত হৈছিল৷

এনে প্ৰচাৰে হিন্দুসকলৰ এচামৰ মাজত লাহে লাহে হিন্দুত্ববাদী ধাৰণা গঢ় লৈ উঠাত সাৰ-পানী যোগাইছিল৷ হিন্দুত্বৰ এই পুনৰুত্থানবাদী প্ৰৱণতাৰ মাজেৰেই আহিছিল গো-ৰক্ষাৰ আন্দোলন৷ আৰ্যসমাজৰ প্ৰতিষ্ঠাতা স্বামী দয়ানন্দই ১৮৮২ খ্ৰীষ্টাব্দত ‘‘গো হত্যা নিবাৰণী সভা’’ স্থাপন কৰিছিল৷ কিন্তু এইখিনি সময়তে ১৮৮২ চনত অসমৰ হেমচন্দ্ৰ বৰুৱাই ‘‘ন’টছ অন মেৰেইজ ছিষ্টেমছ অৱ দি পিপল অৱ আসাম’’ শীৰ্ষক পুথিখন ৰচনা কৰিছিল য’ত তেওঁ হিন্দুৰ বিবাহত গো-মাংস খাদ্য হিচাপে ব্যৱহাৰ হোৱাৰ কথা স্পষ্টভাৱে উল্লেখ কৰিছে৷ গো-মাংসত যে কোনো নিষেধ নাছিল এই কথা বিভিন্ন শাস্ত্ৰৰ উদ্ধৃতিৰে প্ৰমাণ কৰিব পাৰি যদিও আমি আধুনিক অসমৰ এগৰাকী কৃতবিদ্য পণ্ডিতৰ কথা উল্লেখ কৰি বিষয়টো ইয়াতে সামৰিব বিচাৰিছোঁ আৰু এইটো প্ৰতিপন্ন কৰিব বিচাৰিছোঁ যে গো-ৰক্ষাৰ বিষয়টো হিন্দু পুনৰুত্থানবাদী প্ৰৱণতাৰ সৈতেহে জড়িত, হিন্দু ধৰ্মীয় নীতি-নিয়মৰ সৈতে নহয়৷

এতিয়া মোৰ নিজৰ কিছু অভিজ্ঞতা আৰু চিন্তা আপোনাসৱৰ সৈতে বিনিময় কৰিব বিচাৰিছোঁ, যিবোৰ মই কেতিয়াও ভাবি থকা নাছিলোঁ৷ কিন্তু যোৱা কিছুদিন ধৰি সমগ্ৰ ভাৰতবৰ্ষজুৰি চলা গো-মাংসৰ বিতৰ্কই মোৰ সোঁৱৰণীক জগাই তুলিছে, কিছুমান চিন্তা মনলৈ আহিছে৷ সৰুকালত ঘৰৰ বলদ গৰুটো বুঢ়া হৈ অলৰ হোৱাৰ পিছত গোহালিতে লেটি খাই পৰি আছিল৷ এদিন গৰুটো মৰিল৷ গৰু গাড়ী এখনত চোচোৰাই টানি উঠাই লৈ আমি বাকৰিত পেলাই দিলোঁগৈ৷ চমাৰে তাৰ চাম্‌ৰা কাঢ়ি নিলে৷ বৰ দুখ লাগিছিল৷ ককাদেউতাই বুজাইছিল চাম্‌ৰাখন কাঢ়ি নিলে সোনকালেই তাক কুকুৰ-শিয়াল-শগুণে খাই শেষ কৰিব৷ নহ’লে চৌদিশ দুৰ্গন্ধ হ’ব৷ মনে মনে আছিলোঁ৷ পিছদিনা স্কুললৈ যাওঁতে দেখিছিলোঁ এজাক শগুণৰ মেলা৷ দুদিনমান পিছত তাত হাড়বোৰ বাদ দি একোৱেই নাছিল৷ এবাৰ আকৌ তেনেদৰে এটা হালোৱা গৰু বুঢ়া হৈ অৱশ হৈ পৰাৰ পিছত ককাদেউতাই দেউতাক কৈছিল গৰুটো পাৰিলে মিঞাক বেচি দিব লাগিছিল৷ দুদিনমান পিছত বাঘমাৰী অঞ্চলৰ পৰা দুটা মিঞা মানুহ আহি ঠেলি-হেঁচি গৰুটো লৈ গৈছিলহি৷ ল’ৰালি কালত দেখিছিলোঁ গৰুবোৰে বাৰীৰ কোমল ঘাঁহ খাবলৈ যায় বাবে সিহঁতৰ ডিঙিত এডাল ডাঙৰ কাঠ বা বাঁহ ওলোমাই দিয়া হৈছিল (ঠুঙুৰী, ডাউকা ইত্যাদি), মৰণা মাৰি থাকোঁতে যাতে সিহঁতে আমাৰ ভাগৰ ধান খাব নোৱাৰে তাৰ বাবেও মোখোৰা বান্ধি দিয়া হৈছিল, সিহঁতে যাতে কান্ধেৰে ভাৰ বব পাৰে আৰু কান্ধ ফাটি নাযায় তাৰ বাবে সিহঁতৰ কান্ধৰ সোঁ বা বাওঁফালে আকন গছৰ আঠা দি এটা স্থায়ী ঘাঁ কৰি দিয়া হৈছিল, হালত বা মৈত শুলে হালোৱাই সিহঁতৰ টিকাত খুচিছিল আৰু ইচ্ছামতে কোবাইছিল আৰু আটাইতকৈ ডাঙৰ কথা যাতে সিহঁত অনন্ত বল-বিক্রম আৰু যৌৱনৰ অধিকাৰী হ’ব নোৱাৰে তাৰ বাবে সিহঁতক বাল্য অৱস্থাতে খাঁহী (কণী কাঢ়ি নপুংশক কৰা, (হেমকোষ) কৰা হৈছিল৷ তাৰ পিছতো আমাৰ ইচ্ছাক যাতে অমান্য কৰিব নোৱাৰে তাৰ বাবে সিহঁতৰ নাক ফুটা কৰি নাকী লগাই দিয়া হৈছিল৷ গাই গৰুবোৰক ওহাৰত খুন্দিয়াই খুন্দিয়াই গাখীৰ উলিওৱা হৈছিল, লৰচৰ কৰিব নোৱাৰাকৈ বান্ধি-চাটি গাখীৰ খিৰোৱাৰ পিছতো সামান্য উৎপাত কৰিলেই কৰিয়াৰেই (গাখীৰ খিৰোৱা বাচন) মুখত মাৰিছিল৷ অতি হীন অৰ্থত মানুহক ‘চালা গৰু’ বুলি গালি পাৰিছিল ইত্যাদি ইত্যাদি অনেক ঘটনা এতিয়া মনলৈ আহিছে৷ এতিয়া গুৱাহাটীবাসী ৰাইজে নিতৌ দেখিছে ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাঁইপথত মৰি-পৰি থকা অজস্ৰ গৰু৷ কুকুৰ-শিয়ালে খাই গেলি-পচি থকা মৰা গৰুবোৰৰ বাবে প্ৰত্যেকজন ব্যক্তিয়েই সেই পথেদি গ’লে মুখত সোপা ল’ব লগা হয়৷

আমাৰ সমাজ-জীৱনত গৰু নামৰ জন্তুবোৰৰ এয়েই হ’ল স্বাভাৱিক জীৱন-চৰ্যা৷ ইয়াৰ বাবে এই জন্তুবিধ যে আমাৰ পূজ্য তাৰ কোনো উমান কিন্তু আমাৰ স্বাভাৱিক জীৱন-যাত্ৰাৰ মাজত নাই৷ আমাৰ আৰ্থিক উন্নতিৰ হকে তাক মাৰি-ধৰি ব্যৱহাৰ কৰা আৰু অলৰ হ’লে তাক বেচি দিয়া বা মৰিলে বাটৰ কাষত চোচোৰাই নি পেলাই থৈ অহাটোৱেই হ’ল গৰুৰ প্ৰতি আমি দৈনন্দিন কৰি থকা ব্যৱহাৰ৷ অৱশ্যে ছটা ভৰি বা দুটা মূৰ বা পেটেদি ভৰি ওলোৱা বিকলাংগ গৰুক একোখন মিনি ট্ৰাকত সেন্দূৰ আাদি ঘঁহি দি হিন্দী গীত লগাই ঘূৰি ফুৰা কিছুমান অনা-অসমীয়া লোকক আমি চহৰৰ ৰাজপথত মাজে মাজে দেখোঁ৷ দেখিলে দুই-একৰ ভক্তি উথলি উঠে, পা-পইচা দি সেৱা কৰে৷ পৰিয়ালটো তেনেকৈয়ে চলি থাকে৷ তাতো আমাৰ কিছুমান উতনুৱা ডেকাৰ চকু৷ লপা-থপা দি দিনটো গোটোৱা ধন-বিতকেইটা সন্ধিয়া মদ খাবলৈ লৈ যায়৷ তেনেদৰে ভূতৰ ওপৰত দানহ ওলালে তেওঁলোকে চহৰ এৰি আন ঠাইলৈ যায়গৈ৷ তাৰ বাদে গৰুক সঁচা অৰ্থত পূজা কৰা লোক সমাজত খুব কমেইহে আছে, মেলা পতাৰ কথা অৱশ্যে সুকীয়া৷

আটাইকৈ ডাঙৰ কথাটো হ’ল এইটোহে যে আমাৰ মুছলমান ভাইসকলেও গৰু পোহে, প্ৰতিপাল কৰে আৰু হিন্দুসকলৰ দৰেই নিজৰ উন্নতিৰ অৰ্থে এই প্ৰাণীটোক খটুৱায়৷ বাকী সকলো কথাতে গৰুৰ প্ৰতি হিন্দু আৰু মুছলমানৰ ব্যৱহাৰৰ কোনো পাৰ্থক্য নাই; মাত্ৰ তেওঁলোকে গৰুৰ মঙহ খায়, হিন্দুসকলে নাখায় (লুকাই-চুৰকৈ দুই-একে খায়)৷ নিশ্চিতভাৱেই যদি গৰু এটা লুপ্তপ্ৰায় প্ৰজাতি (endanger specice) হ’লহেঁতেন তেতিয়া হ’লে ৰাষ্ট্ৰই কঠোৰ নিয়ম বান্ধি গো ৰক্ষাৰ ব্যৱস্থা কৰিব নালাগিলহেঁতেন আৰু তেতিয়া ধৰ্ম নিৰপেক্ষ ৰাষ্ট্ৰ হিচাপে আমি আনকি ধৰ্মীয় কাৰণতো গো-হত্যা কৰাটো সৰ্বাত্মকভাৱে বিৰোধিতা কৰিলোঁহেঁতেন৷ কিন্তু গৰু লুপ্তপ্ৰায় প্ৰাণী নহয়, এতেকে ই অভক্ষণীয়ও নহয়৷ যিসকলে তাক ভক্ষণীয় বুলি ভাবে তেওঁলোকে তাক গ্ৰহণ কৰিব পাৰে৷ অভক্ষণীয় বুলি ভবাসকলে এই লৈ বিতৰ্ক কৰাৰ কোনো সকাম থাকিব নালাগে৷

এই কথাখিনি যে আমাৰ চৰকাৰ বা বিজেপিৰ নেতাসকলে নাজানে তেনে নহয়, তেওঁলোকে এইখিনি কথা ভালদৰে জানে আৰু এইটোও জানে যে কেন্দ্ৰীয় আইন কৰি মানুহৰ খাদ্যাভ্যাস সলাব নোৱাৰে৷ তদুপৰি দেশৰ ৰাজ্যে ৰাজ্যে ইয়াৰ বিৰোধিতা কৰি বিফ ফেষ্টিভেলৰ আয়োজন, বিধান সভাত আলোচনাত বহাৰ আগতে গৰু মাংসৰে ব্ৰেকফাষ্ট পৰিৱেশন আদি ঘটনাবোৰে ‘মোদী’ কথাও যে মানুহে তীব্ৰভাৱে বিৰোধিতা কৰিব পাৰে তাকে বুজোৱা নাই জানো? তথাপিও মোদী ডাঙৰীয়াই এনেবোৰ বিতৰ্ক কিয় চলিবলৈ দিছে? মোদীক সৰ্বতোকালৰ শক্তিমন্ত প্ৰধানমন্ত্ৰী বুলি ভবাসকলেও জানে আৰু মোদীয়ে নিজেও জানে যে তেওঁ হঠাতে দেশৰ পৰা ৫০০ টকীয়া আৰু ১০০০ টকীয়া নোট নোহোৱা কৰা দি গো-হত্যা আৰু গো-ভক্ষণ বন্ধ কৰিব নোৱাৰে৷ ইয়াত তেওঁৰ দম্ভালি আৰু শক্তিয়ে কাম নিদিয়ে, তথাপি এনে আইন প্ৰণয়ন কৰি তেওঁলোকে বিতৰ্ক  চলিবলৈ দিছে৷ আচলতে মোদীৰ বিমুদ্ৰাকৰণৰ বিফলতা, ক’লা ধন ঘূৰাই অনাৰ বিফলতা, লাখে লাখে চাকৰি সৃষ্টি কৰাৰ বিফলতা, বাংলাদেশী বিতাৰণৰ বিফলতা, কাশ্মীৰ সীমান্তৰ বিফলতা এই সকলোবোৰ বিফলতা ঢাকিবলৈ এওঁলোকে এনেধৰণৰ সাম্প্ৰদায়িক অস্ত্ৰবোৰকে বিভিন্ন ধৰণে ব্যৱহাৰ কৰিছে৷ জি.এচ.টি. (GST) বিৰোধী মোদীয়ে আজি জি.এচ.টি. ন্যস্ত কৰিলে, এফ.ডি.আই. (FDI) বিৰোধী মোদীয়ে ফৰেইন ডাইৰেক্ট্‌ ইনভেষ্টমেণ্ট্‌ক, ফাষ্ট ডেভেলপ ইণ্ডিয়া বুলি বিদেশী পুঁজিক স্বাগতম জনালে এনেবোৰ ফাঁকিবাজী আৰু প্ৰবঞ্চনামূলক কথা যাতে ৰাইজে পাহৰি ধৰ্মীয় আৰু সাম্প্ৰদায়িক কথাবোৰতে লাগি থাকে সেইটোৱেই হ’ল এনেবোৰ বিতৰ্কিত সিদ্ধান্ত লোৱাৰ মূল উদ্দেশ্য গো-ৰক্ষাৰ আন্দোলনত ব্যস্ত কৰি মানুহক অধিকাৰৰ আন্দোলনৰ পৰা আঁতৰাই ৰখাৰ এক কৌশল আমি বুজিব লাগিব আৰু মানুহৰ অধিকাৰৰ প্ৰবোৰ সম্পৰ্কে শক্তিশালী আৱাজ উঠাব লাগিব৷

মাৰ্কিনমাৰ্কা উন্নয়ন আৰু কিছুমান ঘৃণনীয় সত্য

‘সময় আৰু সংকেত’ আমাৰ নিজা শিতান। এই শিতানতে দৈনিক জনমভূমিত আমি দীৰ্ঘকাল ৰাজনৈতিক-সামাজিক কথাবোৰ পাঠকৰ সৈতে বিনিময় কৰিছিলোঁ। জনভূমিত লিখিবলৈ এৰাৰ পিছত বিভিন্ন কাৰণত নিয়মীয়াকৈ কোনো কাকততে শিতানটো আৰম্ভ কৰা নাছিলোঁ। এইবাৰ খবৰৰ পাতত পুনৰ ‘সময় আৰু সংকেত’ আৰম্ভ কৰিছোঁ। ইয়াত সামাজিক, ৰাজনৈতিক, অৰ্থনৈতিক বিভিন্ন বিষয় থাকিব; তাৰ বিচাৰ হ’ব সময়ৰ প্ৰেক্ষাপটত আৰু তাত এক সংকেত থাকিব। প্ৰিয় পাঠকসকল! আহকচোন আমি প্ৰথমতে চাওঁ পৃথিৱীৰ শ্ৰেষ্ঠত্বম শক্তি আমাৰ সকলোৰে সপোনৰ আমেৰিকাখনলৈ।
ভাৰতীয় বুলিয়েই নহয় তৃতীয় বিশ্বৰ দেশবিলাকৰ মানুহৰ বাবে আমেৰিকা সঁচাই এখন সপোনৰ দেশ। প্ৰায়বোৰ ৰাষ্ট্ৰৰে উন্নতিৰ আৰ্হি বা মডেল হ’ল আমেৰিকা। শেহতীয়াভাৱে ভাৰতবৰ্ষতো আমেৰিকামুখী চিন্তা-চৰ্চাৰ প্ৰকোপ চৰিছে। ক’ৰ্পৰেটমাৰ্কা অৰ্থনীতিয়ে তাৰ ভিত্তি বহল আৰু শক্তিশালী কৰি লোৱাৰ লগে লগে মাৰ্কিনমাৰ্কা উন্নতিৰ স্বপ্নই আমাৰ শাসনতন্ত্ৰকো বলিয়া কৰি তুলিছে আৰু স্বাভাৱিকভাৱেই অতি কৌশলগত প্ৰচাৰ প্ৰক্ৰিয়াৰ মাজেৰে সেই বলিয়ালিয়ে দেশৰ সাধাৰণ মানুহৰ মন-মগজুও সমানে আক্ৰান্ত কৰিছে। এই প্ৰসংগতে আমি এটা কথা অনুভৱ কৰা উচিত যে– আমি সকলোৰে একোখন গাড়ী থাকক বুলি ভাবিলে তাৰ বাবে আমাৰ ৰাস্তাবোৰো বহল কৰিব লাগিব, একেদৰে ৰাস্তা বহল কৰিলে আমাৰ কিছুমানৰ মাটি-ভেটি হেৰুৱাব লাগিব। অৰ্থাৎ বিকাশৰ এটা প্ৰক্ৰিয়াৰ সৈতে আন এটা পৰিণতি নিৰ্ঘাতভাৱে জড়িত হৈ থাকে– লাগিলে সি ইতিবাচকেই হওক বা নেতিবাচকেই হওক। ফ্লাই অভাৰ হ’লে তাৰ ওচৰে-পাজৰে থকা দোকান আৰু ঘৰবোৰ তলত পৰিব, তেওঁলোকৰ ব্যৱসায় প্ৰত্যাহ্বানৰ মুখামুখি হ’ব, ফ্লাই অভাৰৰ তলত কিছুমান অঘৰী ধৰণৰ মানুহ থাকিবই– এই সকলো কথা বাদ দি এখন ফ্লাই অভাৰৰ ৰংচঙীয়া ৰূপটো দেখি তাৰ ওপৰত থিয় হৈ চেলফি তোলাৰ কথা ভাবিলে নিশ্চয় আমাৰ এক বেছ স্ফূৰ্তিদায়ক মুহূৰ্তৰ কথাই মনলৈ আহিব। কিন্তু কোনোবাই আনন্দ পালেও এই ফ্লাই অভাৰবোৰে বহুতৰে জীৱন সংগ্ৰামৰ গতি সলনি কৰি দিবই।
সেয়েহে উন্নয়নৰ স্বপ্ন কিমান পৰিমাণে জনহিতকৰ আৰু কিমান পৰিমাণে লাভদায়ক তাৰ যথাৰ্থ বিচাৰ-বিশ্লেষণ মানৱ সভ্যতাৰ শান্তি, নিৰাপত্তা আৰু স্বাভাৱিক জীৱন যাপনৰ বাবে অত্যন্ত অপৰিহাৰ্য। কিন্তু সম্প্ৰতি উন্নয়নৰ আশী শতাংশ লক্ষ্য কৰ্প’ৰেটৰ স্বাৰ্থ পূৰণ আৰু বিশ শতাংশহে মাত্ৰ জনহিতকৰ। কিন্তু অতি কৌশলগতভাৱে এই কথাটোকেই ওলোটাই প্ৰচাৰ কৰি জনগণৰ লাভালাভৰ পৰিমাণটো আশী শতাংশৰো অধিক বুলি প্ৰমাণ কৰা হয়, তাৰ ভিতৰত থকা কৰ্প’ৰেট স্বাৰ্থৰ কথাটোও কৌশলগতভাৱেই লুকুৱাই থোৱা হয়। সেইবাবেই দেখা যায় প্ৰতিখন চৰকাৰে অজস্ৰ জনহিতকৰ আঁচনি লয়, কিন্তু জনগণৰ অৱস্থা একেই থাকে; ধনী-দুখীয়াৰ ব্যৱধান ক্ৰমে বাঢ়ি যায়। তথাপি আজি ভাৰতবৰ্ষৰ অৱস্থা এনে হৈছেগৈ যে ভাৰতীয় জনতাক একটকীয়া চাউল, তিনিটকীয়া চাউল দিয়াৰ ব্যৱস্থা হৈছে, পাঁচ টকাত ভাত খুওৱাৰ ব্যৱস্থা হৈছে। অৰ্থাৎ উন্নতি আৰু জনহিতকৰ আঁচনি বা কামৰ নামত ভাৰতৰ স্বাধীনতাৰ ছটামান দশকৰ পিছত এচাম সম্পূৰ্ণভাৱে ভিক্ষাৰী আৰু পৰমুখাপেখী মনোভাবৰ মানুহ তৈয়াৰ কৰাৰ ব্যৱস্থা কৰা হ’ল। অথচ স্বাধীনতাৰ পৰৱৰ্তী এই সময়ছোৱাত প্ৰাকৃতিক দুৰ্ভিক্ষক বাদ দি নাখাই হাজাৰ হাজাৰ মানুহ মৰাৰ কোনো নজিৰ নাই। তেনেহ’লে এনেদৰে মানুহক কাম বা কৰ্মৰ সুযোগ প্ৰদান কৰা বা তাৰ বাবে উপযুক্ত স্পেছ (space) দিয়াৰ পৰিৱৰ্তে ওপৰৰ পৰা এনেদৰে খাদ্যৰ যোগান ধৰা নীতিৰ পিছফালে এচান উদ্যমহীন এলেহুৱাৰ জন্ম দিয়াৰ মতলবী ৰাজনীতি থাকিব পাৰে নেকি? এই উদ্যমহীন লোকসকলৰ হাজাৰ হাজাৰ বিঘা অনাবাদী মাটি কৰ্প’ৰেট গোষ্ঠীৰ হাতলৈ গুচি যাব পাৰে নেকি? তেনে কৰ্প’ৰেটবোৰৰ কমদামী শ্ৰমিক বনোৱাৰ বাবেই বাৰু এওঁলোকক এইদৰে পৰমুখাপেখী কৰি তোলাৰ ব্যৱস্থা কৰা হয় নেকি? – ইত্যাদি অজস্ৰ প্ৰশ্ন নিশ্চয় এনে জনতোষিণী বা জনমোহিনী নীতিবোৰৰ পিছফালে লুকাই থাকিব পাৰে। কাৰণ তৃতীয় বিশ্বৰ জনকল্যাণমুখী আঁচনি বুলিলেই আমাৰ ভয় হয় যে এনে আঁচনি আমেৰিকাৰ স্বাৰ্থ পূৰণৰ বাবেই লোৱা হোৱা নাইতো?
‘কনফেচনচ্ অব এন ইকনমিক হিটমেন’ (Confessions of an Economic Hitman : John Perkins) নামৰ গ্ৰন্থখনত (গ্ৰন্থখন ড° হীৰেন গোহাঁই সম্পাদিত ‘নতুন পদাতিক’ত ছোৱা ছোৱাকৈ অনূদিত ৰূপত প্ৰকাশ পাইছে) আমেৰিকান লেখক জন পাৰকিন্সে অতি স্পষ্ট ভাষাৰে দেখুৱাইছে যে আমেৰিকাই তৃতীয় বিশ্বৰ অৰ্থনীতিক ধ্বংস কৰাৰ বাবে কেতবোৰ অৰ্থনৈতিক বিশেষজ্ঞ নিয়োগ কৰে আৰু তেনে বিশেষজ্ঞই আচলতে উন্নয়নৰ বৰ বৰ স্বপ্নৰ পৰিসংখ্যাৰে পৰিপুষ্ট উন্নয়নৰ আঁচনি দাঙি ধৰি তাৰ অন্তৰালত তেওঁলোকৰ স্বাৰ্থ পূৰণ কৰে আৰু তেনে আঁচনি গ্ৰহণ কৰিবলৈ বিভিন্ন ধৰণে তৃতীয় বিশ্বৰ চৰকাৰবোৰৰ ওপৰত হেঁচা প্ৰয়োগ কৰে। এই প্ৰসংগত পাৰ্কিন্সে নিজেই কৈছে যে–
‘‘বৃহৎ আভিযান্ত্ৰিক আৰু নিৰ্মাণ কাৰ্যৰ লগত জড়িত প্ৰকল্পসমূহৰ দ্বাৰা MAIN তথা বেকটেল, হেল্লিবাৰ্টান, ষ্টোন এণ্ড ৱেবষ্টাৰ আৰু ব্ৰাউন এণ্ড ৰুট আদিৰ দৰে অন্যান্য মাৰ্কিন কোম্পানীসমূহলৈ বিত্তৰ সৰবৰাহ হোৱাৰ স্বাৰ্থত বৃহৎ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ঋণ লোৱাটো যুক্তিসম্পন্ন বুলি প্ৰতিপন্ন কৰিছিলোঁ। দ্বিতীয়তে, MAIN আৰু অন্যান্য মাৰ্কিন ঠিকাদাৰী কোম্পানীসমূহক ঋণ পৰিশোধ কৰাৰ পিছতেই সেই ঋণ লোৱা দেশসমূহক দেউলীয়া অৱস্থালৈ লৈ গৈছিলোঁ যাতে সেই দেশসমূহ সিহঁতৰ ঋণদাতাৰ সন্মুখত সদায় নতশিৰ হৈ থাকে। আৰু আমি বিচৰাৰ লগে লগে আমাৰ সেনাবাহিনীৰ চাউনী প্ৰতিষ্ঠাৰ পৰা ধৰি ৰাষ্ট্ৰসংঘত আমাক ভোট দিয়া আৰু তেল তথা অন্যান্য প্ৰাকৃতিক সম্পদসমূহৰ লগত জড়িত যিকোনো সুবিধাৰ বাবে তেওঁলোকক সহজলভ্য ঘাটি হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ তেওঁলোকে সুবিধা প্ৰদান কৰে।’’ গতিকে আমাৰ দেশৰ বিভিন্ন উন্নয়নমূলক আঁচনিবোৰৰ পিছফালেও যে এনেধৰণৰ ইকনমিক হিটমেনৰ পৰিকল্পনা নাই সেই কথা বুকুত হাত দি কোৱাটো টান।
প্ৰিয় পাঠকসকলক মই এই কথাটোহে দেখুৱাব খুজিছোঁ যে বিকাশ আৰু উন্নয়ন বুলি ক’লেই আমি যিখন ৰাষ্ট্ৰৰ কথা কওঁ সেই আমেৰিকা মুলুকত বাৰু জনগণৰ শান্তি আৰু নিৰাপত্তা কিমান• এই কাৰণেই এই কথাটো জনা দৰকাৰ কাৰণ আমি আমেৰিকান মডেল মতে উন্নয়ন কৰিম আৰু ভূটানৰ দৰে শান্তিত জিৰণি ল’ম সেইটো কেতিয়াও হ’ব নোৱাৰে। সেয়েহে আমি যি স্তৰলৈ যোৱাৰ সপোন দেখিছোঁ সেই স্তৰত ইতিমধ্যে থকা আমাৰ সপোনৰ দেশখনৰ এক বাস্তৱ ছবিও আমি চোৱা দৰকাৰ। সেইবাবেই আমি মাইকেল পেৰাণ্টিয়ে লিখা ‘ডাৰ্টি ট্ৰুথ’ (Dirty Truths : Michael Parenti) শীৰ্ষক গ্ৰন্থখনৰ পৰা কেইটামান পৰিসংখ্যা দাঙি ধৰিব বিচাৰিছোঁ।
আমাৰ সপোনাৰ দেশ আমেৰিকাত যিকোনো এটা বছৰত–

• ২৭,০০০ ব্যক্তিয়ে আত্মহত্যা কৰে, ৫,০০০ তকৈয়ো অধিক লোকে আত্মহত্যা কৰিবলৈ চেষ্টা কৰে।
• ২৬,০০০ তকৈয়ো অধিক লোক ঘৰৰ ভিতৰত সংঘটিত মাৰাত্মক দুৰ্ঘটনাত পতিত হয়, ২৩,০০০ লোকক হত্যা কৰা হয়।
• ৮৫,০০০ লোক আগ্নেয়াঅস্ত্ৰৰ দ্বাৰা জখমী হয়। তাৰে ৩৮,০০০ লোকৰ মৃত্যু হয়, যাৰ ভিতৰত ২,৬০০ শিশু।
• ১৩,০০০,০০০ লোক অপৰাধৰ বলি হয়, যাৰ ভিতৰত শাৰীৰিকভাৱে প্ৰহাৰ, ধৰ্ষণ, অস্ত্ৰৰ চোৰাং কাৰবাৰ আদি অন্তৰ্ভুক্ত।
• ১৩৫,০০০ ল’ৰা-ছোৱালীয়ে স্কুললৈ গ’লে লগত বন্দুক লৈ যায়।
• ১২৫,০০০ অপ্ৰাপ্তবয়স্ক লোকে মাদক দ্ৰব্য সেৱন কৰি মৃত্যুক সাৱটি লয়।
• ৪৩৭,০০০ অপ্ৰাপ্তবয়স্ক লোক ধঁপাতজাতীয় দ্ৰব্য সেৱন কৰি অসুস্থ হয়, ৫৩,০০০ লোক যিবোৰে চিগাৰেট সেৱন নকৰে তেওঁলোকে চিগাৰেট সেৱনকাৰী লোকৰ দ্বাৰা আক্ৰান্ত হয়।
• ৬,৫০০,০০০ লোকে হিৰোইন, কোকেইন, পিচিপি আদি নিচাজাতীয় দ্ৰব্য নিয়মীয়াকৈ সেৱন কৰে।
• ৫,০০০ অধিক লোক নিচাজাতীয় দ্ৰব্য সেৱন কৰি মৃত্যুক সাৱটি লয় আৰু হাজাৰৰো অধিক লোক ইয়াৰ দ্বাৰা আক্ৰান্ত হয়।
• ৫,০০০ শিশুক তেওঁলোকৰ পিতৃ-মাতৃ বা ককা-আইতাকে হত্যা কৰে।
• ১৫০,০০০ সংখ্যক শিশু অপহৰণৰ এজাহাৰ দাখিল হয়।
• ৭০০,০০০ সংখ্যক মহিলা ধৰ্ষিতা হয়, প্ৰত্যেক ৪৫ ছেকেণ্ডত এজনীকৈ।
• ৩১,৪৫০,০০০ লোকে মাৰিজোৱানা সেৱন কৰে, ইয়াৰ ভিতৰত ৩,০০০,০০০ লোকে বেছি পৰিমানে সেৱন কৰে।
• ৩৭,০০০,০০০ বা প্ৰত্যেক ছজনৰ ভিতৰত এজন আমেৰিকানে নিয়মীয়াকৈ মানসিক ভাৰসাম্য দৰৱ সেৱন কৰে আৰু ইয়াৰ ব্যৱহাৰকাৰী বেছিভাগ মহিলা। এইবোৰ ডক্তৰে প্ৰেস্ক্ৰাইব কৰে আৰু ফাৰ্মাচিটিকেল কোম্পানীবোৰে ইয়াৰ যোগান ধৰে, যিটো বহুত লাভজনক ব্যৱসায়।
• ৫,০০০ সংখ্যক লোকে মানসিক চিকিৎসাত মৃত্যুক সাৱটি লয়।
• ১৪,০০০ তকৈ বেছিসংখ্যক লোকে দৰৱৰ মাত্ৰাধিক ব্যৱহাৰৰ ফলত মৃত্যুমুখত পৰে।
• ১,০০০,০০০ সংখ্যক ল’ৰা-ছোৱালী ঘৰৰ পৰা পলাই যায়, বিশেষকৈ পিতৃ-মাতৃ আৰু অন্যান্য আত্মীয়ৰ হাতত যৌন নিৰ্যাতনৰ বলি হয়।
• ১০০,০০০ লোক বৃত্তিগত কাৰণত হোৱা ৰোগৰ দ্বাৰা আক্ৰান্ত হৈ মৃত্যুমুখত পৰে।
• ১৬০,০০০ লোক বহুমূত্ৰ ৰোগত মৃত্যু হয়।

এতিয়া এনে এখন মডেল ৰাষ্ট্ৰৰ অভিমুখে আমাৰ উন্নয়নক লৈ যোৱাৰ বাবে ৰাজনৈতিক নেতাসকলে নিৰন্তৰভাৱে প্ৰচাৰ চলাব ধৰিছে। তদুপৰি উন্নয়নৰ এনে স্বপ্ন পূৰণ কৰিবলৈ লক্ষ লক্ষ কোটি টকাৰ বৈদেশিক ঋণৰ যুক্তিযুক্ততাও প্ৰতিপন্ন কৰিব বিচৰা হৈছে। একে সময়তে ক’ৰ্পৰেট গোষ্ঠীবোৰৰ স্বাৰ্থত বায়ুমণ্ডল, জলৰাশি আৰু বন-জংঘল সকলো উন্মুক্ত কৰিব বিচৰা হৈছে। এনে উন্নয়নে আমাক আমেৰিকাত চলি থকা এই ঘৃণনীয় সত্যবোৰৰ মুখামুখি কৰাব নেকি– স্বাভাৱিকভাৱেই এইটো আজিৰ সময়ৰ এক সংগত প্ৰশ্ন।

ৰহাৰ নাৰকীয় ঘটনা : প্ৰত্যাহ্বানৰ সন্মুখত গণতন্ত্ৰ

ভাৰতীয় জনতা পাৰ্টিয়ে সংসদীয় নিৰ্বাচনৰ পৰা বিধানসভা নিৰ্বাচনৰ এই সময়ছোৱাৰ ভিতৰতে তেওঁলোকৰ প্ৰতাৰণামূলক চৰিত্ৰক অতি পৰিকপ্লিতভাৱে নিৰ্লজ্জ ৰূপত তুলি ধৰিছিল৷ তদুপৰি ঐতিহাসিকভাৱেই তেওঁলোকৰ মাজত থকা কিছুমান প্ৰৱণতা আঞ্চলিক স্বাৰ্থৰ সপক্ষে নাছিল, ভাৰতবৰ্ষৰ ধৰ্মনিৰপেক্ষতাৰ সপক্ষেও নাছিল৷ অৰ্থনৈতিকভাৱে তেওঁলোক আছিল সম্পূৰ্ণ বনিয়া নিৰ্ভৰ দল৷ পাঁচ বছৰ কেন্দ্ৰত শাসনত অধিস্থিত হৈ থকা কালত অসমৰ সীমা সমস্যা, বাংলাদেশী চিনাক্ত আৰু বহিস্কৰণ, এন. আৰ. চি. উন্নীতকৰণ আদি কোনো এটা বিষয়তে কোনো সবল আৰু সঠিক পদক্ষেপ গ্ৰহণ নকৰি (কিবা কৰিছিল যদিও অসমৰ ৰাইজে নাজানে) তেওঁলোকে অসমক চূড়ান্তভাৱে প্ৰতাৰণা কৰিছিল৷ শেহতীয়া অসম বিধানসভাৰ নিৰ্বাচনত এই প্ৰতাৰক দলটোৰ সৈতে অগপৰ দৰে প্ৰতাৰকৰ দলো লগ লাগিছিল৷ তেওঁলোকেও জাতি-মাটিৰ নামত বহুকাল অসমবাসীক প্ৰতাৰণা কৰিছে৷ তদুপৰি একামাত্ৰ ক্ষমতাৰ স্বাৰ্থতে কংগ্ৰেছৰ পৰা আহি ৰাতাৰাতি বিজেপিত সোমাই কংগ্ৰেছৰ শ্ৰাদ্ধ কৰি, মোদীস্তুতিত বিভোৰ হোৱা সকলো যে একো একোজন সিদ্ধ প্ৰতাৰক সেই কথাও নতুনকৈ ব্যাখ্যা কৰাৰ কোনো প্ৰয়োজন নাই৷ সেইবাবেই অসমত বিজেপিৰ নেতৃত্বত চৰকাৰ হ’ব বুলি জানিও আমি ৰাইজক শেষ আহ্বান জনাইছিলোঁ৷ আমি দুৰ্নীতিগ্ৰস্ত কংগ্ৰেছৰ বিপৰীতে যে এক পৰিৱৰ্তনৰ প্ৰয়োজন সেইটোও বুজিছিলোঁ আৰু বহু আগৰে পৰা তৃতীয় বিকপ্লৰ আহ্বান জনাইছিলোঁ৷ আমাৰ আহ্বানে তৎকালীনভাৱে ৰাইজৰ হৃদয় জিনি বিপেজিক ধূলিস্যাৎ কৰিব বুলি আমি সমূলি আশা কৰা নাছিলোঁ, কিন্তু এক নিশ্চিত বিপদৰ সম্ভাৱনা সম্পৰ্কে ৰাইজক সকিয়াই থোৱাটো এক অনিবাৰ্য দায়িত্ব বুলি অনুভৱ কৰিছিলোঁ৷

চৰকাৰ গঠন কৰিয়েই এওঁলোকে তৈলক্ষেত্ৰৰ নিলাম, হিন্দু শৰনাৰ্থী আদি বিষয়বোৰতহে অধিক মনোনিৱেশ কৰিলে৷ তেওঁলোকৰ প্ৰতাৰণাৰ কি নিদৰ্শন? বোলে শালকে মিৰিকাই হাঁহে৷ তৈলক্ষেত্ৰৰ নিলামৰ কথা সহযোগী দলেই নাজানিলে আমি অৱশ্যে কাকততহে পঢ়িছোঁ, ভিতৰি কি চলিছে তাৰ ভেদ পোৱা নাই৷ কিন্তু বাহিৰত সহযোগী দলৰ অসন্তুষ্টি প্ৰকাশ পাইছে৷ তথাপি বিয়োগে বিয়োগে যোগ হোৱাৰ দৰে কিবাকিবি কাৰণত সকলোবোৰ প্ৰতাৰকে একেখন নাৱৰে যাত্ৰী হিচাপে বৈতৰণী পাৰ হোৱাৰ চেষ্টা চলাই যাব তাত কোনো সন্দেহ নাই৷ এওঁলোকৰ প্ৰতাৰণাৰ চূড়ান্ত নমুনা ৰহাত এইমছ নিৰ্মাণ নকৰাৰ সিদ্ধান্ত৷ ৰহাৰ ৰাইজৰ আন্দোলনক আৱেগিক বুলি ক’ব খোজাসকলেও ভালদৰে চালে দেখিব যে ৰহাৰ ৰাইজে কোনোদিন আৱেগিক হৈ এইমছে হওক বা আন কিবাৰ বাবেই হওক এনে মাৰমুখী আন্দোলন গঢ়ি তোলা নাছিল৷ তেওঁলোকক আন্দোলনমুখী কৰিছে প্ৰতাৰণাই এইমছে নহয়৷ এই সম্পৰ্কত কেইটামান গুৰুত্বপূৰ্ণ কথাৰ অনুসন্ধান কৰাটো জৰুৰী : (১) এইমছখন ৰহাত হ’ব বুলি ঘোষণা কৰাৰ আগতে কোনোবা উচ্চস্তৰীয় সমিতিয়ে (কেবিনেট বা তেনেধৰণৰ) সিদ্ধান্ত লৈছিলনে? (২) ৰহাত নহ’ব বুলি তেনে সিদ্ধান্ত তেনে উচ্চস্তৰীয় সমিতিয়ে লৈছিলনে? (৩) চাংসাৰিৰ নল তল যোৱা পিটনিডৰাত যে এইমছখন হ’ব এই সিদ্ধান্ত তেনে সমিতিত লোৱা হৈছিলনে? (৪) চৰকাৰৰ সহযোগী দলবোৰে চৰকাৰৰ এনে সিদ্ধান্তৰ কথা জানেনে? (৫) স্বয়ং মুখ্যমন্ত্ৰী মহোদয়ে এই গোটেই ঘটনাৰাজি সম্পৰ্কে এক যথাযথ ব্যাখ্যা আগবঢ়াব পৰা অৱস্থাত আছেনে? এইবোৰ হ’ল এই সিদ্ধান্তৰ গণতান্ত্ৰিক চৰিত্ৰ বা বৈধতা সম্পৰ্কে থকা কেতবোৰ অতি সংগত প্ৰ৷ যদিহে এই চাৰিটা প্ৰৰ যথাযথ উত্তৰ মুখ্যমন্ত্ৰী ডাঙৰীয়াৰ হাতত আছে তেনেহ’লে চাংসাৰিত এইমছ পতাৰ আৰু ৰহাত নপতাৰ আঁৰৰ সকলো কথা ব্যাখ্যা কৰি তেখেতে এটা দীঘলীয়া বিবৃতি দিব লাগিছিল৷ অন্ততঃ জ্যেষ্ঠ নাগৰিকৰ আমৰণ অনশনৰ পৰা মিণ্টু দেউৰীক গুলিয়াই মৰালৈকে তেওঁ যথেষ্ট সময় পাইছিল৷ স্বচ্ছতাৰ ধ্বনি দিয়া চৰকাৰৰ এনে অস্বচ্ছতাৰ আচৰণ কোনোপধ্যেই গ্ৰহণযোগ্য নহয়৷ আন কেতবোৰ কথাও এইক্ষেত্ৰত বিবেচনাৰ যোগ্য৷

(১) এনে এক বিতৰ্ক সন্মুখলৈ অনা হৈছে যে বিমান বন্দৰ আৰু অন্যান্য অত্যাধুনিক সুবিধা নথকাৰ বাবেহে এই সিদ্ধান্ত লোৱা হৈছে৷ কিন্তু পৃথিৱীৰ কোনো ঠাইতেই পোনতে সকলো সুবিধা গঢ়ি তুলি তাৰ পিছত অনুষ্ঠান কৰাৰ নীতি নাই৷ প্ৰয়োজন হ’লে এইমছৰ সুবিধাৰ বাবে নতুন ব্যৱস্থা গঢ়ি তুলিব লাগিব৷ দুই-এজন অভিযন্তাই কৈছে চাংসাৰি পিটনিত এইমছৰ বাবে সংযোগী পথ বনাওঁতে আৰু পিটনি পোতোঁতে যিমান টকা যাব তাৰে ৰহাত নিৰ্বাচিত স্থানৰ কাষত সুন্দৰ হেলিপেড বা সৰু বিমান নামিব পৰা বিমান ঘাটিয়েই সাজিব পৰা যাব৷ কথাটো নিশ্চয় ভাবিবলগীয়া৷

(২) চৰকাৰৰ ঠিকা-ঠুকুলি কৰাসকলে ভালদৰে জানে যে যি কোনো Construction Workত যদি পিটনি পুতিব লাগে তেনেহ’লে সেই কথাটোত কিছুমান চৰকাৰী অভিযন্তাই বা বিষয়াই বৰ বেছি গুৰুত্ব দিয়ে৷ পানীৰ তলৰ হিচাপ- একেবাৰে পানীৰ তলৰ কাঁইটৰ দৰে৷ এতেকে পিটনিত যিমান মাটি পৰে, তাৰ তিনিগুণ মাটিৰ টকাৰে পকেট ভৰে৷ গতিকে পিটনি নিৰ্বাচনৰ পিছফালে পিটনিও পুতিম, মুনাফাও লুটিম ধৰণৰ মতলব এটা থকাৰ কথাও বহু জ্যেষ্ঠ আৰু বিশেষজ্ঞ লোকে কয় তেওঁলোক কোনোবা চকুচৰহাও হ’ব পাৰে, আমি মাত্ৰ শুনা কথাখিনিহে ৰাইজৰ বাবে মুকলি কৰি দিলোঁ৷

(৩) প্ৰতিদিন কাকতত প্ৰকাশ মহন্ত ডাঙৰীয়াই চৰজমিন তদন্ত কৰি কৈছে যে পিটনিখন আছে সেনাৰ ছাউনিৰ কাষত, ওচৰতে সেনাই মিছাইল স্থাপনৰ বাবে ক্ষিপ্ৰতাৰে নিৰ্মাণ কাৰ্য চলাই আছে৷ কাষতে পৰমাণু কেন্দ্ৰও হোৱাৰ কথা৷ মহন্তই আদি যামলৰ কথাৰ সম্ভাৱনা দেখুৱাই কৈছে যে ব্ৰহ্মপুত্ৰ সেইফালে ব’ব পাৰে৷ আামি আদি যামলৰ কথা বাৰু বাদেই দিলোঁ, কিন্তু ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ বানৰ পৰা সুৰক্ষাৰ দিশটোও নিশ্চয় এই ক্ষেত্ৰত বিচাৰ্য৷ এই সকলোবোৰ নিৰ্মাণ সংক্রান্তীয় দিশ পুংখানুপুংখভাৱে বিবেচনা কৰা হৈছিলনে? সিও নিশ্চয় এক সংগত প্ৰশ্ন৷

(৪) বহুতে কৈছে আচলতে এইমছখন চাংসাৰিত পাতিবলৈ স্বাস্থ্যমন্ত্ৰী আগৰেই পৰাই দৃঢ়সংকপ্লবদ্ধ হৈ আছিল৷ সমষ্টিৰ মাটিৰ দাম বাঢ়িব, তেওঁৰ সংগোপাংগসকলে মাটিৰ দাম পাব, কামৰ ঠিকা পাব, ভৱিষ্যতৰ সৰু-সুৰা ব্যৱসায়ৰ সুবিধা ওলাব মুঠতে সমষ্টিটোৰ উঠি অহা যুৱ-সমাজ সদায় তেওঁৰ প্ৰতি গদ্‌গদ্‌ হৈ থাকিব৷ এনে সোণালী সুযোগ তেওঁ কোনো কাৰণতে হেৰুৱাব নোখোজে৷ সেয়েহে তেওঁ যে সমষ্টিৰ স্বাৰ্থৰ বাবে পৰিমৰা হৈ থকা নাই তাকে প্ৰমাণ কৰিবলৈ ৰহাত স্থান ঘোষণা কৰা হ’ল সকলোৱে ভাবিলে আমাৰ স্বাস্থ্যমন্ত্ৰী সঁচাকৈয়ে মহান, সমদৃষ্টিসম্পন্ন বিচক্ষণ লোক৷ পৰিশেষত তেওঁ বিচক্ষণতাৰ উৎকৃষ্ট প্ৰমাণ দাঙি ধৰি নানান অজুহাত দেখুৱাই নিজৰ সংকপ্ল পূৰ কৰিলে৷

(৫) বিমান বন্দৰৰ অজুহাত দেখুৱা এজনে কৈছে গুৱাহাটীত নামি গাড়ীৰে ডাক্তৰ বা ঔষধ পোৱালৈকে ৰহাত ৰোগী মৰিব৷ আন এজনে কৈছে বিমান বন্দৰৰ পৰা জালুকবাৰীৰ ভিৰ ঠেলি চাংসাৰি পাবলৈকো কম সময় নালাগে, তাতকৈ বিমান বন্দৰৰ গাতে লাগি থকা বহু মাটি আছে তাত পাতিলে অন্ততঃ ডাক্তৰ আৰু ঔষধ গৈ নোপোৱাৰ অজুহাতত এটাও ৰোগী নমৰিব৷ অৰ্থহীন কথাৰে ৰাইজক প্ৰতাৰণা কৰিব খোজা মন্ত্ৰী, বিষয়াসকলে সাধাৰণ ৰাইজৰ এনেবোৰ যুক্তিও ধৈৰ্যৰে শুনাৰ অভ্যাস কৰা ভাল৷

মুঠতে ৰহাৰ ঘটনা এক নিৰ্লজ্জ প্ৰতাৰণা৷ চৰকাৰৰ প্ৰতাৰণা আৰু প্ৰৰোচনাৰ বাবে আন্দোলন হ’ল আৰু ডেৰমহীয়া জনপ্ৰিয় চৰকাৰখনৰ জনপ্ৰিয় নেতা হিচাপে সৰ্বানন্দ ডাঙৰীয়াৰ পিঠিত এক কলংকৰ চাব পৰিল৷ এতিয়ালৈকে চৰকাৰে নিজৰ ফালৰ পৰা এই সন্দৰ্ভত কোনো মন্তব্য প্ৰকাশ কৰা নাই৷ কেবল শোক প্ৰকাশ কৰিলেই সকলো শেষ নহয়৷ চাপৰিলে মেঘ আঁতৰি নাযায়৷ মুখ্যমন্ত্ৰী মহোদয়ে নিজেই এই গোটেই ঘটনাটোৰ এক পুংখানুপুংখ  ব্যাখ্যা বিচৰা উচিত? মই পুনৰবাৰ কওঁ এই সকলোবোৰ কথাৰ যথাযথ উত্তৰ মুখ্যমন্ত্ৰীৰ হাততথকা উচিত৷ ইয়াৰ এক পতিয়নযোগ্য উত্তৰ আৰু বিশ্বাসযোগ্য ব্যাখ্যা তেওঁ যোগাৰ কৰিব নোৱাৰিলে তেওঁৰ নিজৰ বাবেই বিপদ ঘনীভূত হৈ পৰিব কথাটো সময় থাকোঁতে উপলব্ধি কৰাটো তেওঁৰ বাবে মংগলজনক৷

বাঁহীঃ সাহিত্যৰথী লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ এমুঠি আপুৰুগীয়া গীতৰ শ্ৰব্য চিডি

বাঁহীঃ সাহিত্যৰথী লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ এমুঠি আপুৰুগীয়া গীত।




গীতসমূহ পাবলৈ ইয়াত ক্লিক কৰক।

মহানগৰত চাফাই অভিযান

গুৱাহাটী মহানগৰ দেশৰ অন্যতম কদৰ্য স্থানৰূপে পৰিগণিত হৈছে। কদৰ্যতাৰ কুখ্যাতি গুৱাহাটীয়ে বহু আগতেই লাভ কৰিছে। গুৱাহাটীৰ সামগ্ৰিক পাৰিপাৰ্শ্বিক অৱস্থাৰ অৱনতিৰ কথা স্বতন্ত্ৰীয়া সমাজকৰ্মীয়ে কেতিয়াবাই সোঁৱৰাই দিছে। মহানগৰখন পৰিষ্কাৰ কৰি ৰাখিবলৈ চৰকাৰখনে ডাঙৰ ডাঙৰ আঁচনিও সময়ে সময়ে গ্ৰহণ কৰি আহিছে আৰু সকলোবোৰ ফুটুকাৰ ফেনত পৰিণত হৈছে। বাৰিষা হ’লে জলবন্দী হৈ পৰে মহানগৰ। যোৱা প্ৰায় এসপ্তাহ ধৰি কৃত্ৰিম বন্যাৰ কবলত পৰি একাংশ মহানগৰবাসীৰ জীৱনলৈ অৱৰ্ণনীয় যাতনা নামি আহিছে। পানী ক’ম হ’লে ৰাজপথৰ ওপৰত পুতিগন্ধময় বোকা মাটি, জাবৰৰ তৰপ পৰিব। নৰ্দমাৰে পানী ওলাই যাব নোৱাৰিব। পাহাৰৰ মাটি বৰষুণত বৈ আহি পথ ঢাকি পেলাব। তদপুৰি প্ৰায় বিছ লাখ মহানগৰবাসীয়ে দৈনিক সৃষ্টি কৰা বিয়াগোম জাবৰ-জোঁথৰৰ অধিকাংশ পেলোৱাৰ ঠাইতে নলা-নৰ্দমাসমূহ হোৱাৰ বাবে এই সমস্যা ক্ৰমান্বয়ে বাঢ়িব। কি কাৰণত এই মহানগৰখন এক অস্বাস্থ্যকৰ বসতিস্থানলৈ পৰ্যবসিত হৈছে, সেই বিষয়ে আজিলৈকে চৰকাৰে গুৰুত্বসহকাৰে কোনো আলাপ-আলোচনা চলোৱা নাই। কিছুমান আঁচনি গ্ৰহণ কৰি সেইবোৰ কাৰ্যকৰী কৰাৰ নামত ৰাজহুৱা ধনৰ শৰাধ পাতিলে মহানগৰখন স্বাস্থ্যসন্মত স্থানলৈ পৰিৱৰ্তননহয়। সেই কথা বাৰম্বাৰ প্ৰমাণিত হৈছে। এবাৰ মুখ্যমন্ত্ৰী ডাঙৰীয়াই হাতত ঝাৰু লৈ মহানগৰবাসীৰ মাজত পৰিষ্কৰণ সস্পৰ্কীয়দায়ৱদ্ধতা আৰু সজাগতা সৃষ্টি কৰিবলৈ ওলাইছিল। কিন্তু ঝাৰু মাৰি প্ৰতিটো পৰিয়ালে এই জাবৰবোৰ ক’ত পেলাব? তাৰ যিটো উপায় চৰকাৰে দিছিল সেইটোও আনবোৰ চৰকাৰী আঁচনিৰ দৰেই ফুটুকাৰ ফেন হৈ পৰিল। প্ৰতিঘৰ মানুহৰ পদূলিৰ মূৰত জাবৰ পেলাবলৈ ডাষ্টবিন ৰখা হ’ব বুলি কৈছিল। সেইবোৰ চৰকাৰী চাফাইকৰ্মীয়ে লৈ যোৱাৰ কথা আছিল। কথাবোৰ শুনিবলৈ সহজ যদিও কাৰ্যত এইবোৰ কিছুমান চমকপ্ৰদ প্ৰচাৰৰূপে পৰিগণিত হ’ল। কিছুদিন চাফাইকৰ্মীয়ে আৰু এতিয়া ডাঙৰ ডাঙৰ গাড়ী কেইখনমানে জাবৰবোৰ তুলি নি ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথৰ পাৰত পেলাবলৈ ল’লে। ফলত ৰাষ্ট্ৰীয় ঘাইপথৰ অনাবিল সৌন্দৰ্যনিমিষতে নিঃশেষ কৰি সেই অঞ্চলটোকো এক দুগৰ্ন্ধময় স্থানলৈ পৰিৱৰ্তন কৰা হ’ল।

চৰকাৰৰ জনমুখী আঁচনি গ্ৰহণৰ মানসিকতা নাথাকিলে কোনো কামেই সঠিকভাৱে আগবাঢ়িব নোৱাৰে। ঠিকাদাৰ-ব্যৱসায়ীক চহকী কৰা আঁচনিৰে মহানগৰ কেতিয়াও বাসোপযোগী হৈ নুঠে। অজিকালি যান্ত্ৰিক যুগ। প্ৰযুক্তিবিজ্ঞানৰ যথেষ্ট উন্নতি হৈছে। এনে এক যুগত গুৱাহাটী মহানগৰক জাবৰ-জোঁথৰ তথা অকাল বন্যাৰ পৰা মুক্ত কৰা অসম্ভৱ কথা নহয়। তাৰ বাবে লাগিব চৰকাৰৰ প্ৰকৃত আন্তৰিকতা জনসেৱাৰ নিষ্ঠাভৰা আগ্ৰহ। মহানগৰৰ বুকুত জমা হোৱা জাবৰ দৈনিক উলিয়াই নি কোনো নিৰ্দিষ্ট ঠাইত জমা কৰি বিজ্ঞনসন্মতভাৱে সেইবোৰ নষ্ট কৰা বা ‘ৰিচাইকি্লং প্ৰচেচিঙ’ৰ জৰিয়তে তাৰ পৰা প্ৰয়োজনীয় সামগ্ৰীৰ সৃষ্টিৰ বাবে দৰকাৰী অংশ উলিয়াই লৈ অলাগতিয়াল অংশ নষ্ট কৰাৰ বৈজ্ঞানিক উপায় এতিয়া নতুন নহয়। গুৱাহাটী মহানগৰৰ ক্ষেত্ৰতো তেনেধৰণৰ প্ৰকল্প হাতত ল’ব পাৰি। ইয়াৰ সমান্তৰালভাৱে মহানগৰীৰ নৰ্দমাৰ ব্যৱস্থাটো সম্পূৰ্ণ নতুন ৰূপত গঢ়ি তোলাৰ কথা চৰকাৰে ভাবিব পাৰে। কিছু বছৰৰ পূৰ্বে গুৱাহাটী মহানগৰ উন্নয়ন প্ৰাধিকৰণে এখন ‘মাষ্টাৰলেন’ প্ৰস্তুত কৰিছিল। জনামতে কলিকতাৰ কোনো এটা সংস্থায়ো ১৯৭১ চনতে গুৱাহাটীৰ নলা-নৰ্দমাৰ এটা পৰিকল্পনা প্ৰস্তুত কৰিছিল। কোনো অজ্ঞাত কাৰণত সেইবোৰ আজি পৰ্যন্ত ৰূপায়ন নহ’ল। মহানগৰখন পূবৰ্ৰ তুলনাত ডাঙৰ হৈছে। প্ৰয়োজন হ’লে ইয়াৰ ভৌগলিক পৰিসৰ অধিক বঢ়াই লৈ চৰকাৰে মহানগৰৰ পানী ওলাই যাব পৰা পৰিকল্পনা হাতত ল’ব পাৰে। ইয়াৰ বাবে আৰু এটা গুৰুত্বপূৰ্ণ কথা হ’ল—¬অপৰিকল্পিতভাৱে গঢ়ি উঠা বসতিস্থান। ইয়াৰ লগতে চৰকাৰী ভূমিৰ অবৈধ আগ্ৰাসন। চৰকাৰী ভূমি আগ্ৰাসনৰ ক্ষেত্ৰত ৰাজনৈতিক বা প্ৰশাসনিক পৃষ্ঠপোষকতা থকাৰ অভিযোগ বিভিন্ন সময়ত পৰিলক্ষিত হয়। চৰকাৰে নিজে বিভিন্ন অনুষ্ঠান প্ৰতিষ্ঠানক বিভিন্ন লাভালাভৰ বিনিময়ত চৰকাৰী ভূমিৰ আৱণ্টন দি জাবৰ জমা কৰা আৰু বৰষুণৰ পানী নৰ্দমাৰে ওলাই গৈ জমা হ’ব পৰা মহানগৰীৰৰ পুৰণি খাল-বিলসমূহো নোহোৱা কৰিলে। আনকি মহানগৰীৰ মাজেৰে আজিৰ পৰা আধা শতিকাপূৰ্বেও স্বাভাৱিক গতিত অস্তিত্ব বিৰাজ কৰি থকা সৰু-বৰ নদী কেইখনো লুপ্তপ্ৰায় হোৱাৰ পথত। মহানগৰত জনসংখ্যা বৃদ্ধি পাইছে, বৰ্ধিত জনসংখ্যাক থিতাপি লগোৱাৰ পৰিকল্পনা নোহাৱা বাবে প্ৰাকৃতিক পৰিৱেশ সম্পূৰ্ণৰূপে নষ্ট হৈ পৰিছে। কেইদশকমানৰ পূৰ্বে এজন বিদেশী স্থাপত্যবিদে গুৱাহাটীৰ প্ৰাকৃতিক গঠন প্ৰক্ৰিয়া দেখি কৈছিল যে পৰিকল্পিতভাৱে গুৱাহাটী মহানগৰখন গঢ়ি তুলিলে বিশ্বৰ অন্যতম সুন্দৰ মহানগৰত পৰিণত হ’ব। প্ৰকৃতিৰ অৱদানবোৰক নষ্ট নকৰি তাৰ মাজতেই অত্যাধুনিক প্ৰযুক্তিৰে যদি মানুহৰ চাহিদা পূৰণ কৰিব পৰা ব্যৱস্থা কৰা যায়, তেন্তে গুৱাহাটী মহানগৰ কেৱল সৌন্দৰ্যশালী হ’ব তেনে নহয়, এখন স্বাস্থ্যসন্মত বাসোপযোগী মহানগৰলৈ পৰিণত হ’ব। কিন্তু চৰকাৰৰ অৱহেলা, দুৰ্নীতি-ভ্ৰষ্টাচাৰ, ৰাজহুৱা ধনৰ লুণ্ঠন আদি কথাবোৰে লাখ লাখ মহানগৰবাসীৰ বাসস্থান এই মহানগৰক ভৱিষ্যতৰ মৃত্যু উপত্যকাত পৰিণত কৰিছে। সময়ে কিন্তু কাকো ক্ষমা নকৰে।

ক’ত শেষ এই হত্যা-হিংসাৰ?

বৰপেটাৰোডৰ ৰে’লপথটো পাৰ হৈ ভূটানৰ দিশেৰে যোৱা মূল পথটোৰে পোন্ধৰ কিলোমিটাৰমান গৈ বাঁওহাতে বেঁকী নদীৰ পাৰতে হ’ল নাৰায়ণগুৰি। বেঁকী নদীৰ পাৰৰ এক সুন্দৰ মনোৰম ঠাই। নৈসৰ্গিক চিত্ৰৰে ভৰপূৰ ঠাইডোখৰক মানুহে ‘পিকনিক স্পট’ হিচাপেও ব্যৱহাৰ কৰি আহিছে। বেঁকী নদীৰ নিৰ্মল জলৰাশিয়ে দেহ-মন জুৰাইছে সকলোৰে। হঠাতে প্ৰকৃতিৰ নিজৰ্নতা ভংগ কৰি গৰজি উঠিল বন্দুক-বাৰুদে। মানৱতাৰ বধ্যভূমিত পৰিণত কৰিলে ঠাইডোখৰক।

বেঁকী নৈখন সেই ঠাইত তিনিটা বিভক্ত যেন তিনিটা বেলেগ বেলেগ নদীহে। নাৰায়ণগুৰিৰ মথাউৰিটো অকামিলা হোৱাত কিছু মিটাৰ দূৰত আৰু এটা মথাউৰি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। দুয়োটা মথাউৰিৰ মাজৰ সমতল ঠাইখিনিতে বজাৰ-সমাৰ বহে। নতুনকৈ দিয়া মথাউৰিৰ কাষতে এখন নৈ, তাৰ পিছত বালিচৰ, তাৰ পিছত আকৌ নৈ, তাৰ পিছত পুনৰ বালিচৰ আৰু তাৰ পিছত আৰু এখন নৈ। এই তিনি নম্বৰ নৈখনৰ সিপাৰৰ চৰটোতে ননকে খাগ্ৰাবাৰী গাঁও। ২ মে’ তাৰিখে তাৰ পুৰুষ সদস্যবোৰ বজাৰলৈ ওলাই আহে। সাধাৰণতে চৰ-চাপৰি অঞ্চলৰ পৰিয়ালবোৰত এইটোৱেই অভ্যাস। বিশেষকৈ পিছবেলা সময়ত পুৰুষ সদস্যসকল ঘৰত নাথাকে। বজাৰৰ ফালে ওলাই যোৱাটো তেওঁলোকৰ নৈমিত্তিক অভ্যাস। এই সুযোগ গ্ৰহণ কৰিয়েই হত্যাকাৰীহঁতে গাঁওখন আক্ৰমণ কৰিলে। দীৰ্ঘ সময় ধৰি গুলী চলিল, ঘৰ জ্বলিল। অসহায় নাৰী আৰু শিশুৰ ওপৰত চলিল অমানুষিক অত্যাচাৰ। অসহায় আৰু অসতৰ্ক অৱস্থাত আক্ৰমণ। সকলো ছেদেলি-ভেদেলি হৈ গ’ল। কোন ক’লৈ গ’ল তাৰ উৱাদিহ নাইকিয়া হ’ল।

তিনিখন নৈৰ ইটো পাৰে প্ৰায় দুই কিলোমিটাৰ আঁৰত বজাৰত থকা মানুহখিনিয়ে গুলীৰ শব্দ শুনিছিল, দাও দাওকৈ জ্বলি উঠা জুইৰ লেলিহান শিখাও দেখিছিল। কিন্তু কোন যাব তালৈ, কেনেকৈ যাব? নিজৰ পত্নী-পুত্ৰ-কন্যাৰ চৰম বিপৰ্যয় বুলি জানিও- কোনেও তৎকালে তালৈ যাবলৈ সাহ গোটাব নোৱাৰিলে। কিমান বা মানুহ, কিমান বা অস্ত্ৰ আৰু অভিপ্ৰায় বা কি? সেয়েহে বজাৰৰ কিছু সচেতন লোকে স্থানীয় প্ৰশাসনৰ লগত যোগাযোগ কৰিলে। প্ৰশাসনৰ সহযোগত নৈৰ সুঁতিকেইটা পাৰ হৈ তেওঁলোক ঘটনাস্থলী পালেগৈ। নৈৰ পাৰৰ সজীৱ-সুন্দৰ গাঁওখন শ্মশানৰ দৰে হৈ পৰিছে। পোৰা ঘৰবোৰৰ জুই তেতিয়াও অলপ অলপ জ্বলিয়েই আছে। ইতিমধ্যে সন্ধ্যাৰ আন্ধাৰ নামি আহিছে। গাঁওখনৰ ক’তো কোনো মানুহৰ কণ্ঠ নাই। মাজে মাজে দুই-এটা ঘৰ পোৰা বাঁহৰ শব্দ। প্ৰশাসন আৰু জনতা লগ লাগি মছজিদৰ মাইকযোগে প্ৰচাৰ কৰিলে- আমি তোমালোকৰ উদ্ধাৰৰ বাবে আহিছোঁ, কোন ক’ত আছা ওলাই আহা। কিছুসংখ্যক মানুহ ওলাই আহিল। ৰাতা-ৰাতি তেওঁলোকক পাৰ কৰোৱা হ’ল।

পিছদিনা পুৱাৰ পৰা চলিল উদ্ধাৰ অভিযান। কাষৰ হাবিৰ পৰা বা লুকাই থকা বিভিন্ন স্থানৰ পৰা মানুহবোৰ লাহে লাহে ওলাই আহিল। একো একোটা শিশু অকলে অকলে গোটেই ৰাতি পথাৰৰ মাজত বহি থাকিল। কোনোবাটো বহি থাকিল পথাৰৰ মাজত থকা অস্থায়ী শৌচাগাৰতে। কোনোবা হয়তো হাবিৰ মাজত। ভাতৃ-ভগ্নী, পুত্ৰ-কন্যা স্বামী-স্ত্ৰী সকলো বিচ্ছিন্ন হৈ পৰিল। পুৱাহে ইজন-সিজনকৈ লগ লাগিল। তেওঁলোকক নাৱেৰে পাৰ কৰা হ’ল অস্থায়ী শৰণাৰ্থী শিবিৰলৈ। লাহে লাহে আৱিষ্কাৰ হ’ল নাৰী আৰু শিশুৰ মৃতদেহবোৰ।

অঞ্চলটোত বাস কৰিছিল সবৰ্মুঠ ৩১০জন মানুহে। তাৰে ১৫৫জন পুৰুষ আৰু ১৫৫গৰাকী মহিলা। মুঠ ৭১টা পৰিয়াল আৰু ৭৮টা ঘৰ আছিল। এই অমানৱীয় ঘটনাটোত ১৭গৰাকী মহিলাৰ বাদেও দুজন জ্যেষ্ঠ পুৰুষকো হত্যা কৰা হৈছিল। আনহাতে কেইবাজনো লোক নিখোজ হৈছিল। তাৰে দুই-এটা মৃতদেহ পোৱা গৈছে যদিও দুই-এজনৰ এতিয়াও কোনো সম্ভেদ নাই। ৭৮টা ঘৰৰ ৭১টা সমপূৰ্ণ ভস্মীভূত হৈছিল আৰু ৭টা ঘৰ আধাপোৰা হৈছিল।

লগ পাইছিলো ১১ বছৰীয়া মফিদুৰ ইছলামক। তেওঁৰ চকুৰ আগতে মাক মাইফুল নেছা আৰু ৫ বছৰীয়া ভনীয়েক জয়গুন নেছাক গুলীয়াই মাৰিছিল দুৰ্বৃত্তহঁতে। ১১ বছৰীয়া ল’ৰাটোৰ চকু দুটা ঘোলা কণীৰ দৰে হৈ পৰিছিল। কান্দি কান্দি তাৰ ভিতৰৰ চকুপানী বোধহয় শেষ হৈ গৈছিল। স্পন্দনহীন হৈ পৰিছিল সি। তথাপি তাক মৰম কৰি সুধিছিলোঁ ঘটনাটোৰ কথা। সি কৈছিল- যিবোৰ মানুহ আছিল তাৰে বহুকেইটা ফৰেষ্টৰ মানুহ আছিল। সিহঁতে আনকি আমাৰ ঘৰত পাণ-তামোলো খাইছিল। আহোঁতে-যাওঁতে আমাক মাতিছিল। কিন্তু সেইদিনা সিহঁতে কোনো কথা কোৱা নাছিল। খেদি খেদি মানুহবোৰক মাৰিছিল। পিছত আমি আন মানুহৰ মুখৰ পৰা শুনিছিলোঁ যে তাৰে দুজনমান ফৰেষ্ট বিষয়াই আগদিনা গাঁওখনৰ কোনোবা এজনৰ ঘৰত বোলে ভাতো খাইছিল। তাৎপৰ্যপূৰ্ণভাৱে ঘটনাস্থলীত আৱিষ্কাৰ হৈছিল ফৰেষ্ট বিভাগৰ বিভাগীয় বেল্টৰ মোহৰ আৰু পৰিচয়-পত্ৰ। আব্দুল হামিদ নামৰ লোকজনৰ ভাইবোৱাৰীয়েকৰ মৃত্যু হেছিল। তেওঁ প্ৰাণৰ ভয়ত পলাইছিল। তেওঁৰ চাহিনা খাতুন আৰু জেছমিন খাতুন নামৰ দুগৰাকী কন্যা তেওঁৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হৈ পৰিছিল। গোটেই নিশা পথাৰৰ মাজত কটাই পিছদিনাহে পৰিয়ালটো লগ লাগিছিল। চাহিনা, জেছমিনহঁতে আনকি তিনিজন ল’ৰাৰ নামো কৈছে। সিহঁতে সদায় দেখি থকা ল’ৰা। নাম পৰ্যন্ত ভালদৰে জানে।

আমি ঘটনাস্থথলীলৈ গৈ পোৱা এইখিনি তথ্যৰ লগতে এই কথাও ক’ব লাগিব যে স্বাস্থ্যমন্ত্ৰীয়ে দম্ভালি মাৰি ফুৰে যদিও এই ব্যাপক অঞ্চলটোত কোনো স্বাস্থ্যকেন্দ্ৰ নাই। নাই ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে প্ৰাথমিক শিক্ষাৰ ব্যৱস্থা। শিক্ষা অধিকাৰ আইন কেনেদৰে ব্যৱহাৰ হৈছে সেই কথা এনেবোৰ অঞ্চলেই প্ৰমাণ কৰে। আনহাতে বিশ্বৰ বিভিন্ন পণ্ডিতে কৈছে- জনসংখ্যা বৃদ্ধিৰ এটা ডাঙৰ কাৰণ হ’ল- শিক্ষাহীনতা। গতিকে এনেবোৰ অঞ্চলত স্বাভাৱিকভাৱেই জনসংখ্যা বৃদ্ধি পাইছে আৰু মানুহৰ জীৱনৰ মান একেবাৰে নিম্নস্তৰলৈ অধোগামী হৈছে। এতিয়া আহোঁ আন কেতবোৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়লৈ। যিসকল লোক এই হত্যালীলাৰ মুখামুখি হ’ল তেওঁলোক পূবৰ্বংগীয় মূলৰ মুছলমান। আমাৰ সমাজ-ৰাজনৈতিক জীৱনত দীৰ্ঘদিন ধৰি প্ৰকট হৈ থকা বাংলাদেশী বিষয়টোৰ সৈতে এওঁলোকক সততে জড়িত কৰা হয়। আমাৰ স্পষ্ট মত হ’ল- (১) তেওঁলোক যে বাংলাদেশী সেই কথা নিশ্চিত কৰা হওক আৰু তাৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় নাগৰিকপঞ্জী উন্নীত কৰাৰ ব্যৱস্থা কৰা হওক। (২) কোনো বিদেশী নাগৰিকৰ প্ৰতি যিদৰে আমাৰ কোনো সমৰ্থন নাই, সেইদৰে কোনো দেশীয় নাগৰিকৰ জীৱন বিপন্ন কৰাৰ ক্ষেত্ৰতো আমাৰ সমথৰ্ন নাই। (৩) বিদেশীয়েই হওক বা স্বদেশীয়েই হওক, কোনো মানুহক এনেদৰে বৰ্বৰ আৰু নৃশংসভাৱে হত্যা কৰাটো কেতিয়াও কোনো সভ্য মানুহৰ বাবে গ্ৰহণযোগ্য হ’ব নোৱাৰে।

তথাপি কিন্তু এনে ঘটনা ঘটিয়েই আছে। শেহতীয়াভাৱে বিটিএডি এলেকাত এনে ঘটনাই নৈমিত্তিক ৰূপ লৈছে। ঘটনাৰ কাৰণ হয়তো বেলেগ উদ্দেশ্যও বেলেগ। কিন্তু যিকোনো কাৰণতে এই লোকসকলক বাৰে বাৰে নিৰ্যাতনৰ বলি কৰা হৈছে। বিশ্লেষণ কৰিলে দেখা যাব যে চৰকাৰৰ নীতিহীনতাৰ বাবেই এনেবোৰ ঘটনা আজি ৰাজ্যখনত তেনেই সাধাৰণ ঘটনা হৈ পৰিছে। চৰকাৰে সকলো ফালে উগ্ৰপন্থী দমনৰ নামত তেনে লোকসকলক বিশেষ সুবিধা প্ৰদান কৰিছে। তেওঁলোকৰ হাতত অবৈধ অস্ত্ৰ থকাটোও আওপকীয়াকৈ অনুমোদন দিছে আৰু এনেদৰে সমস্যা বঢ়াই তুলিছে।

এতিয়া আহোঁ থলুৱা জনগোষ্ঠীসমূহৰ সুৰক্ষা আৰু আত্মনিয়ন্ত্ৰণৰ প্ৰশ্নটোলৈ। অসমৰ সকলো থলুৱা জনগোষ্ঠীৰ সুৰক্ষা নিশ্চিত কৰাটো চৰকাৰৰ দায়িত্ব। তেওঁলোকক যথোপযুক্ত আত্মনিয়ন্ত্ৰণৰ ব্যৱস্থাও দিব লাগিব। কিন্তু এই সকলোবোৰ কৰোঁতে সদায়েই মনত ৰাখিব লাগিব যে ভাৰতবৰ্ষ এখন গণতান্ত্ৰিক ৰাষ্ট্ৰ। গতিকে ভাৰতৰ এই সাংবিধানিক নীতিৰ প্ৰতি সকলো দায়বদ্ধ হ’ব লাগিব। কিন্তু কেৱল চৰকাৰ গঠনৰ ৰাজনীতিৰ বাবেই একোটা জনগোষ্ঠীৰ কিছুমান লোকৰ সকলো অগণতান্ত্ৰিক কাম-কাজ নিৰ্বিবাদে মানি থকাটো কোনো কাৰণতে গ্ৰহণযোগ্য হ’ব নোৱাৰে। আজি বড়োসকলৰ মাজতো বেছিভাগ মানুহেই শান্তি-সম্প্ৰীতি বৰ্তি থকাটো বিচাৰে। কোনো কাৰণতে তেওঁলোকে এনে হত্যা-হিংসাক সমৰ্থন নকৰে। আনকি আজি পৰিস্থিতি এনে হৈছেগৈ যে থলুৱা লোকৰ সুৰক্ষাতো দূৰৰে কথা, কিছুমান নিৰ্দিষ্ট এলেকাৰ বড়ো লোকেও আতংকত দিন কটাইছে। নিৰ্বাচনৰ ফলাফল ওলোৱাৰ আগতেই নিজৰ পুত্ৰ-পৰিবাৰক আন ঠাইলৈ স্থানান্তৰ কৰিছে। এনে দুৰৱস্থা নিশ্চয় গ্ৰহণযোগ্য হ’ব নোৱাৰে। কিন্তু চৰকাৰে তথাপি কঠোৰ স্থিতি গ্ৰহণ নকৰে কিয়? কাৰণ চৰকাৰৰ সাধাৰণ মানুহৰ জীৱনৰ সৈতে কোনো সম্পৰ্ক নাই। তেওঁলোকৰ সম্পৰ্ক একমাত্ৰ চৰকাৰ গঠনত সহায় কৰিব পৰা কেইজনমান নেতাৰ লগত। এই দৃষ্টি সলনি কৰিব লাগিব। চৰকাৰৰ এনে ভুল নীতিৰ বাবেই আজি বিটিএডিৰ ৰাজনীতিত বড়ো-অবড়োৰ দৰে এক সৰ্বনাশী ৰাজনীতি আৰম্ভ হ’ল। এই প্ৰৱণতা কোনো কাৰণতে শুভ নহয়। সমাগত দিনত ই এই সমাজখনত স্পষ্ট মেৰুবিভাজন ঘটাব। সেইবাবেই আমি সকলোৱে চেষ্টা কৰিব লাগে, যাতে আমি গণতন্ত্ৰ আৰু মানৱতা বিধ্বস্ত নোহোৱাকৈ সমাজখনক আগুৱাই নিব পাৰোঁ। এই দায়িত্ব এতিয়া ৰাইজেই কান্ধ পাতি ল’ব লাগিব।